شبکه کامپیوتری (Computer Network): مجموعه ای از کامپیوترهای مستقل که با
یکدیگراتصالداشته و با هم
تبادل اطلاعات می نمایند.
اینترانت (Intranet): شبکه های مربوط به یک سازمان که به صورت
منطقی یافیزیکی از
اینترنت جدا هستند. این نوع شبکه معمولا ترکیبی از شبکه های LAN و WAN است. اینترانت
ممکن است در نقاطی به اینترنت متصلباشد یا اینکه هیچ ارتباطی با اینترنت نداشته باشد.
اکسترانت (Extranet): به لایه های ارتباط و نقاط اتصالاینترانتو اینترنت، Extranet گفته میشود. اکسترانت ها از بعد امنیتی برای شبکه ها
بسیار مهم و حیاتیهستند چون
محلیهستند که نفوذ به شبکه و ورود
ویروسها از آنجا صورت میگیرد. به طور معمول اطلاعاتعمومی مربوط به اینترانت ها یا سازمانها دراین بخش قرار می گیرند.
اینترنت (Internet): مجموعه ای از شبکه های مستقل و متصب به هم
است کهتبادل اطلاعات
انجام می دهند و گستره آن تمام دنیا می باشد. به بیان دیگر Internet مجموعه ای از Inter-Net ها
(Internal network) و یامجموعه ای از Interanet ها و Extranet
ها است و گسترده ترین WAN موجود در جهان می باشد.
شبکهمحلی (LAN = Local Area Network): خواص ایننوع شبکه ها عبارتند از سرعت وکارایی بالا و فواصل کم (حداکثر در حد چند صد متر).در این شبکه ها تعداد کاربرها (Client) محدود بوده و شبکه به یکسازمان و یکیا چند ساختمان کنار هم، محدود می شود.برخیاز توپولوژی های مربوط به شبکه های محلی به قرار زیر می باشد: توپولوژی
خطی (BUS)،توپولوژی حلقوی (Ring)، توپولوژی ستاره ای (Star)
شبکهشهری (MAN = Metropolitan Area Network): معمولاشبکه
MAN با اتصال چندین شبکه محلی از راه دور
درفواصلی مانند داخل یک شهر بااستفاده از فیبر نوری، ارتباط بی سیم و یا
خطوط اجارهای و سایر
امکانات LAN یا WAN استفاده می شود. نوع اینارتباطات به شرایط محیطی، زیرساخت مخابراتی و سیاست های سازمان
وابسته است.
شبکه گسترده (WAN = Wide Area Network): بهطور معمول این نوعشبکه ها محدودیت مقیاس جغرافیایی ندارند. این شبکه هااز ارتباط و اتصال شبکه هایکوچک از راه دور به وجود آمده اند و ساختاریکنواختی ندارند. زیرا شبکه های محلی بااستفادهازتوپولوژیهای
مختلف ایجاد می شوند و دستگاه های موجود در این شبکه هااز سخت افزارو نرم
افزارهای مختلف و متفاوتی بهره می برند و به طور ذاتیبا هم سازگاری ندارند.
تجهیزات شبکه:
سرور (Server):یکسرور، یک کامپیوتر پر قدرت در شبکه است که تعدادی ازمنابع خود را درشبکه به اشتراک گذاشته و یا اینکه سرویسی بر روی آن نصب شده و درحال اجرااست. آنچه برای یک سرور در شبکه اهمیت دارد، قابلیت اطمینان (reliability)، صحت و
پیوستگی ((Integrity سرویسهامی باشد. همچنین کارآیی یک سرور از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
سرورها دارایپردازنده های
بسیار قوی و میزان RAM دو تا چهار
برابر حافظه های اصلی بر روی کامپیوترهای شخصی هستند.
هاب (Hub): سخت افزاری است که اطلاعات را از یک پورت خوددریافت کرده و آن را روی کلیه پورتهایش در
روی شبکهBroadcast یا ارسال می نماید. از Hub در شبکه هایی
استفاده می شود که دارای توپولوژیستاره ای (Star) باشند.
در این شبکه ها امکان برخورد اطلاعات (Collision) وجود دارد.
سوییچ (Switch): این سخت افزار در شبکه های با توپولوژی ستاره
ای (Star) استفاده شده و ساختار شبکه ای مشابه با
ساختارهاب به وجود
می آورد. تفاوتی که Switch با Hubها دارد در این است که این وسیله بسته (Packet) ها را در شبکه Broadcast نمیکند، بلکه کامپیوترهای متصل به هر پورت خود را شناسایی کرده و یک
بستهدریافتی را از مبدا مستقیما به سوی
مقصد ارسال می کند. بنابراین در این نوعازشبکه ها امکان
برخورد اطلاعات
(Collision) تقریبابه صفر رسیده و می توان شبکه های کوچکتر را
به یکدیگر متصل نمود.
مسیریاب (Router):ابزاری است که بسته ها (Packet) را در طول شبکه هدایت کرده و در واقع زیرساخت شبکه اینترنت (Backbone) در لایه IP ازروترها و
اتصالات بین آنها تشکیل شده است. مسیریابها در
لایه سوم شبکهکار می کنند،
به این معنی که هر روتر بسته را شناساییکرده و می تواند ازروی
Header بسته ها مبداو مقصد را شناسایی کند. وقتی کامپیوتری
در یک شبکه بسته ای را ارسال می کند کهمقصد آن در شبکهمحلی متصل به آن کامپیوتر موجود نیست آن بسته را تحویل Gateway می دهد تا از شبکه خارج شود. Gatewayها در شبکهمعمولا ابزاری هستند که عمل مسیریابی را نیز انجام می دهند. پس Router شبکه یا همان Gateway آدرسمقصد بسته ها
را با مسیرهای خود مقایسه میکند تا کوتاهترین و بهترینمسیر را بین مبدا و مقصد انتخاب کنند و در صورت وجودمسیر بسته به خروجیمورد نظر ارسال می شود و در صورت عدم وجود مسیر یا برایمسیریابی Router با روترهایمجاور مشورت
کرده و یا این که بسته را تحویل روتر بعدی که در واقع Gateway مربوط به این روتراست راهنمایی می کند. هر روتر داراییک Routing table است که اینجدول به صورت
پویا نسبت به روترهای همسایه به روز رسانی می گردد ( پروتکلهاییمانند RIP و
OSPF). به تعبیری دیگر روترها همیشه در مورد
مسیرهایموجود برروی
شبکه با یکدیگرصحبت می کنند.
روترها همیشه در پی بهترین مسیر با پایینترین هزینه بررویشبکه هستند.
فایروال (Firewall):هم بصورت سخت افزاری و هم بصورت نرمافزاری موجود است و
وظیفه آن بالابردن امنیتشبکه در مقابل حملات هکرها و بد افزار ها به
داخل شبکه است.
کارت شبکه (Network Interface Card = NIC ): ابزاریستکه بر روی هرکامپیوتر یا
دستگاه دیگری که به شبکه متصل می شود قرار میگیرد تا ارتباط بینکامپیوتر و مرکز شبکه (سوییچ، هاب، روتر و ...( را فراهم نماید. ارتباط کارت شبکهبا کامپیوتر معمولا از طریق درگاه های PCI، PCMCI، PCI-Express و یا
USB برقرار می گردد.
اکسس پوینت (Access Point): به عنوان یک پل ارتباطی بین شبکههای کابلی و دستگاههای مجهز به فن آوری بیسیم
(Wireless) استفاده میشود. با استفاده از این سخت افزار،امکان اتصال چندین دستگاه به شبکه فراهم می
گردد .access point می تواند دارای عملکرد مسیر یابی نیز باشد.
در چنینمواردی انتقال
اطلاعات در محدوده وسیعتری انجام شده و داده از یک access point به
access point دیگر ارسال می
گردد.
کارت شبکه بی سیم (Wireless NIC):هر یک از دستگاههای
موجود برروی یک شبکه
بی سیم، به یک کارت شبکه بدون کابل نیاز خواهند داشت. یک کامپیوتر Laptop ، عموما"
دارای کارت شبکه بیسیم داخلی است. کامپیوترهای شخصینیز به یککارت شبکه
داخلی که معمولا" دارای یک آنتن کوچک و یا آنتن خارجی است،نیاز خواهند داشت.
بریج (Bridge): سخت افزاری است که پل ارتباطی دو LAN مختلف می باشد. تفاوت بین یک پل یا Bridge در تکنیک برقراری ارتباط بین دو LAN و Router در این است که Router در هر شبکه ای عمل مسیریابی را انجام می دهد
و براساس IP مبدا و مقصد اطلاعات را در شبکه انتقال می دهداما یک
Bridge که معمولا درشبکه های مخابراتی و بی سیم بکار می رود، سخت افزار یا نرم افزاری
است که اطلاعاتاز جنس لایه
دوم یک شبکه
(Frame) را در شبکه دیگر کپی میکند. به عنوان مثال دو LAN می توانند به
وسیله یک خط تلفن به یک دیگر متصل شوند. استفاده از Bridge کاراییشبکه را تا حد
زیادی کاهش می دهد و باعثکندی شبکه می شود. پلها اصولا درشبکه هایی استفاده می شوند که از پروتکل های غیرقابل مسیردهی استفادهکنند یعنی آدرس مبدا و مقصد ندارند. این پروتکل ها به راحتیاز Bridge عبور می کنند. نمونه ای از
این پروتکل ها
NetBios می باشند.
گیت وی (Gateway):ابزاریست که معمولا مانند یک دروازهورودی/خروجی در شبکه عمل می کند. عبارت Gateway برای هر سختافزاری بکار می رود که معمولا دو شبکه غیر همجنس را به هم متصل کند.
یک Gateway می تواند یک کامپیوتر، روتر،Firewall ، Proxy Server و
یا هر چیزدیگری باشد.
اما تجهیزاتی که خاص Gateway هستند معمولادر شبکه هایی بکار می روند که براساس پروتکل TCP/IP کار نمی کنند. این تجهیزات وظیفه ترجمه
پروتکلبین دو شبکه
غیر همجنس را انجام می دهند.به عنوان مثال
در شبکه هایی که
TCP/IP Base نیستند با استفاده
از یک Gateway می توان پروتکل شبکه را به پروتکل TCP/IP و برعکس تبدیل نمود .
اصطلاحات شبکه:
پروتکل ((Protocol:عبارتست از قراردادی که تعدادی
کامپیوتر طبق آن با یکدیگر ارتباط برقرار نموده وبه تبادل اطلاعات می پردازند.
TCP/IP:پروتکلاصلی در
اینترنت (Internet
Protocol) بوده و تمام
تجهیزاتی که با اینترنت کارمی کنند از آن تبعیت می کنند.
IP Address:در اینترنتهر دستگاه
دارای یک آدرس
IP است. هر IP متشکل از 4 اُکتت (Octet) بوده که با یک
نقطهازهم جدا می شوند (مثل
217.219.175.11). هر کدام از این اعداد می توانند حداکثر 254باشند. هر IP دارای یک Mask می باشد که از
روی آن می توان تعداد IP های یک شبکه
محلی را تشخیص داد.
Valid IP:به
IP هایی گفته می شود که در اینترنت
معتبر بوده و قابل شناسایی باشند.
Invalid IP:به
IP هایی گفته می شود که در اینترنت فاقد
اعتبار و غیر قابل شناساییمی باشند. از این IP ها معمولا در
شبکه های LAN در صورت نداشتن Valid IP به میزان کافی و یا جهت امنیت شبکه استفاده می شود.
مسیر یابی (Routing):اگر کامپیوتری بخواهد با یک کامپیوتردیگر در اینترنت ارتباط برقرار کند، بسته های
ارسالیش لزوماً از چندین Node (کامپیوتر یا Router) عبور می کنند تا به مقصد برسند. به عملی که
یک Node بر روی بسته ها و ارسال آنها به Node دیگر برای رسیدن به مقصد انجام می دهد Routing گفته می شود.
دامنه (Domain):نام یک شبکه که منحصر بفرد بوده و دراینترنت ثبت گردیده است (مثل google.com). یک شبکه می توانددارای یک یا چند Domain باشد. البته شبکه ها می توانند بدون Domain یا دارای Domain محلی باشد.
پهنای باند ((Bandwidth:به نرخ حجم ارسال و دریافت اطلاعات
درواحد زمان Bandwidth گفته می شود. واحد اصلی آن بیت بر ثانیه می باشد.
پهنای باند اشتراکی (Shared Bandwidth):ایننوع پهنای باند ارزان تر بوده و در آن تضمینی
برای تأمین پهنای باندطبق قراردادبرای مشترک وجود ندارد. چراکه این پهنای باند
بین تعداد زیادی
ISP مشترک بوده و همگی از آن استفاده می
کنند. بنابراین طبیعی است کهممکن است در ساعات پر ترافیک ISP نتواند از پهنای باند درخواستی خود بهره ببرد.
پهنای باند اختصاصی (Dedicated Bandwidth):ایننوع پهنای باند گران تر بوده اما در آن
استفاده از سقف پهنای باند درتمام ساعاتشبانه روز
تضمین شده است. زیرا پهنای باند بصورت اختصاصی بهمشترک اختصاص یافتهاست.
خطوط آنالوگ معمولی:منظور از این خطوط همان خطوط تلفنی
معمولی می باشد. نرخ انتقال داده به وسیله اینخطوط حداکثر 33.6 Kb/s می باشد. در
گذشته، استفاده از این خطوط برای اتصال به اینترنت بسیار رایج بودهاست.
T1:برروی هر خط T1 تعداد 24 خط تلفن معمولی شبیه سازی می شود. هر خط T1 می تواند حامل 1.5 MB/s پهنای باند
باشد.
E1: برروی هر خط E1 تعداد 30 خط تلفن معمولی شبیه سازی می شود. هر خط
E1 می تواند حامل 2 MB/s پهنای باند باشد.
DSL:خطیاست که بصورت
نقطه به نقطه
(Point to Point) دو محل را به
یکدیگرمتصل می کند
که از آن برای انتقال داده استفاده می شود و در هر سمت خط باید مودممخصوص DSL قرار بگیرد.
ADSL:نسلپیشرفته تر خط DSL است که پهنای باند بالاتری را تامین می نماید.